Skolioza jest patologicznym skrzywieniem kręgosłupa w trzech płaszczyznach: strzałkowej, czołowej i poprzecznej. W płaszczyźnie strzałkowej dochodzi do zaburzenia fizjologicznej kifozy piersiowej lub lordozy lędźwiowej, w czołowej pojawia się wygięcie boczne kręgosłupa, a w poprzecznej rotacja osiowa kręgów.
Podział ogólny skolioz:
- Czynnościowe (funkcjonalne) – zmiany w kręgosłupie występują tylko w płaszczyźnie
czołowej i ustępują po wyeliminowaniu czynnika wywołującego. Do czynników wywołujących można zaliczyć m.in. nierówną długość kończyn dolnych, zaburzenia napięcia mięśniowego czy stopę płasko-koślawą. Nieleczona skolioza czynnościowa może prowadzić do powstania skoliozy strukturalnej. - Strukturalne – jest to zawsze zniekształcenie trójpłaszczyznowe, które powstaje wyłącznie w okresie wzrostu. Można wyróżnić skrzywienie strukturalne wrodzone (spowodowane np. nieprawidłową budową kręgów) lub nabyte. Skoliozy strukturalne nabyte można dodatkowo podzielić na te o znanej i nieznanej etiologii (skolioza idiopatyczna). Do przyczyn skolioz nabytych o znanej etiologii zalicza się m.in. dystrofię mięśniową, guzy kości, niektóre choroby płuc i powikłania po operacjach. Skolioza idiopatyczna jest skrzywieniem kręgosłupa o nieznanej przyczynie i stanowi ok. 80-90% wszystkich skolioz strukturalnych.
Podział skoliozy u dzieci ze względu na wiek
Wyróżniamy 3 rodzaje skoliozy u dzieci ze względu na wiek:
- Wczesnodziecięca (0-3r.ż.)
- Dziecięca (4-10r.ż.)
- Młodzieńcza (od 10r.ż.).
Na czym polega skolioza wczesnodziecięca?
Skoliozę wczesnodziecięcą można podzielić ze względu na przebieg na ustępującą, która ulega samoistnej korekcji wraz z wiekiem dziecka (ok. 80% przypadków) oraz postępującą, która pozostawiona nieleczona gwałtownie się pogarsza i ma duże ryzyko powikłań. W przeciwieństwie do skoliozy dziecięcej i młodzieńczej skolioza wczesnodziecięca częściej występuje u chłopców.
Jakie są powikłania nieleczonej skoliozy wczesnodziecięcej?
- Powstawanie zmian zwyrodnieniowych
- Powstawanie przykurczy mięśniowych
- Dolegliwości bólowe
- Nieprawidłowy wzorzec chodu
- Zaburzenia neurologiczne
- Zmiany kształtu klatki piersiowej
- Niewydolność oddechowa lub/i niewydolność krążeniowa spowodowane uciskiem struktur klatki piersiowej na narządy wewnętrzne (może stanowić bezpośrednie zagrożenie życia)
- Trudności w interakcjach społecznych z rówieśnikami
Przykład nieprawidłowej pozycji dziecka w leżaku.
Przykład nieprawidłowej pozycji dziecka w krzesełku – dziecko pochylone w lewą stronę, lewy bark ułożony niżej, dziecko obciąża bardziej prawą stronę.
Przyczyny powstawania skoliozy wczesnodziecięcej
Wśród najczęściej występujących czynników sprzyjających powstawaniu skrzywieniu kręgosłupa u dzieci możemy wyróżnić:
- Nieprawidłowa pielęgnacja noworodka (np. nieprawidłowe
noszenie) - Wczesne pionizowanie dziecka (np. sadzanie)
- Częste używanie leżaków, nosideł w czasie którego dziecko ma
nieprawidłową pozycję - Nieprawidłowa pozycja w czasie zabawy, rysowania i oglądania
telewizji (np. dziecko siada zawsze tylko na jednej nodze) - Mała aktywność fizyczna dziecka
Jak sprawdzić prawidłową postawę u dziecka?
W czasie noszenia dziecka warto zwrócić uwagę na symetryczne ustawienie jego ciała oraz, w miarę możliwości, równy podział stron na których się je nosi i karmi. Każdemu rodzicowi zależy na osiąganiu przez jego dziecko kolejnych kamieni milowych, powinno się jednak powstrzymywać od przedwczesnego sadzania i stawiania dzieci, które nie są w stanie samodzielnie osiągnąć tych pozycji, ponieważ ich kręgosłup nie jest na to gotowy.
Dziecko ułożone w niewielkiej asymetrii – lewy bark ułożony niżej, miednica po stronie lewej wyżej.
Chcesz sprawdzić czy postawa twojego dziecka jest prawidłowa? Rozbierz dziecko do pieluchy lub bielizny i przyjrzyj się jego postawie w różnych pozycjach. Obserwuj też jakie pozycje przyjmuje dziecko w czasie zabawy.
Na co zwrócić uwagę obserwując postawę dziecka?
- Czy w pozycji leżącej dziecko leży asymetrycznie – jest wygięte w jedną stronę w tzw. ,,banana”? Pamiętaj, że do ok. 3/4 m.ż asymetryczna pozycja dziecka jest fizjologiczna, ale nawet wtedy dziecko powinno ją przyjmować symetrycznie na obie strony!!!
- Czy w czasie zmian pozycji dziecko robi to tyko przez jedną stronę?
- Czy obserwując kształt głowy dziecka widzisz, że jedna strona jest bardziej spłaszczona?
- Czy masz wrażenie, że dziecko częściej układa głowę zwróconą w jedną stronę
- Jeżeli twoje dziecko potrafi samodzielnie siedzieć i/lub stać przyjrzyj się jego pozycji od przodu, tyłu i boku. Obserwując dziecko od przodu i tyłu zwróć uwagę na to czy ustawienie łopatek, barków i miednicy jest symetryczne oraz czy wcięcie w tali jest bardziej widoczne po jednej stronie? Patrząc na dziecko od boku zwróć uwagę czy jego brzuszek jest wysunięty mocno do przodu oraz w jakiej pozycji ustawiają się jego barki?
- Czy w czasie siedzenia bardziej obciąża jedną ze stron?
- Jeżeli twoje dziecko jest starsze możesz poprosić je o wykonanie skłonu w przód, obserwuj wtedy plecy swojego dziecka. Czy z którejś strony pojawia się wypukłość?
Jeżeli na któreś z powyższych pytań odpowiedziałeś pozytywnie lub zaniepokoiło Cię coś innego w postawie twojego dziecka, umów się na konsultacje u fizjoterapeuty dziecięcego w Centrum SPINE, w czasie której terapeuta oceni czy rozwój twojego dziecka przebiega prawidłowo oraz pokaże Ci w jaki sposób najlepiej wspierać rozwój dziecka.
