Obniżone napięcie mięśniowe, znane również jako hipotonia, to stan, który może znacząco wpływać na rozwój fizyczny dziecka. Od wczesnych etapów życia, napięcie mięśniowe odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu prawidłowej postawy ciała, a jego zaburzenia mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych i funkcjonalnych. W artykule przyjrzymy się, jakie symptomy mogą świadczyć o obniżonym napięciu mięśniowym u najmłodszych, jakie są jego potencjalne przyczyny oraz jakie kroki można podjąć, aby wspierać dziecko w rozwoju zdrowej i stabilnej postawy ciała.
Czym jest obniżone napięcie mięśniowe?
Obniżone napięcie mięśniowe (hipotonia) definiowane jest jako zmniejszony opór na biernie wykonywany ruch w stawach. W praktyce oznacza to zaburzenie zdolności kontroli ciała i aktywności przeciwko sile grawitacji.
Obniżone napięcie mięśniowe u dzieci – przyczyny
Można wyróżnić wiele przyczyn obniżonego napięcia mięśniowego. Zaliczamy do nich:
- zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego, które mogą wynikać m.in. z niedotlenienia mózgu, krwawień śródczaszkowych, zakażeń,
- zaburzenia obwodowego układu nerwowego, takie jak rdzeniowy zanik mięśni, neuropatie i miopatie
- zaburzenia genetyczne, w tym zespół Downa, zespół Pradera-Willi, zespół Angelmana.
Wpływ na napięcie mięśniowe mogą mieć też zakażenia wirusowe i bakteryjne, które wystąpiły u matki w czasie ciąży. Obniżone napięcie mięśniowe często występuje u wcześniaków z powodu niedojrzałości ich układu mięśniowego i nerwowego. Do czynników mogących wpływać na napięcie mięśniowe zalicza się również hipoglikemie, wady serca i posocznice.
Objawy obniżonego napięcia mięśniowego u niemowląt
- Trudność w podnoszeniu głowy w leżeniu na brzuchu
- Niechęć do leżenia na brzuchu
- Duży, „rozlany” brzuch
- Przy noszeniu przelewają się przez ręce
- Opóźnienie w rozwoju ruchowym (dziecko później od rówieśników zaczyna obracać się, pełzać, czworakować, siadać i wstawać)
- Nie lubi czworakowa, częściej przemieszcza się pełzając lub przesuwając na pupie
- Siedzi z dużą płaszczyzną podparcia
- Mniejsza aktywność – nie sięga do zabawek, nie unosi nóg i rąk
- Niechętnie zmienia pozycje, często określane jest jako leniwe
- W czasie próby trakcji (podciągania za ręce do siadu) nie unosi głowy
- Trudności przy karmieniu, problemy ze ssaniem (dziecko krztusi się i/lub dławi)
- Często otwarte usta, ślinienie się
Leczenie obniżonego napięcia mięśniowego u niemowląt
Praca nad poprawą napięcia mięśniowego składa się z wielu czynników i zależy od przyczyny i stopnia hipotonii. W centrum Spine fizjoterapeuta na podstawie przeprowadzonego wywiadu, badań i obserwacji dobiera indywidualna terapia dostosowaną do potrzeb dziecka. Fizjoterapia dzieci z obniżonym napięciem mięśniowym skupia się na wzmocnieniu napięcia mięśniowego oraz wsparciu ich rozwoju ruchowego. Dodatkowo stosowane są też dociski dostawowe w celu poprawy priopriocepcji (czucia głębokiego).
Jeżeli podejrzewasz, że twoje niemowlę ma obniżone napięcie mięśniowo warto skonsultować się z lekarzem oraz fizjoterapeutą pediatrycznym.
Czy obniżone napięcie mięśniowe ma wpływ na postawę dziecka w starszym wieku?
Gdy u maluszka zostaje zdiagnozowane obniżone napięcie mięśniowe rodzice często zastanawiają się, jaki wpływ będzie to miało na ich dziecko w starszym wieku. Niestety nie ma prostej odpowiedzi na to pytanie. Wszystko zależy od przyczyn obniżonego napięcia mięśniowego, jego stopnia i tego czy będzie prowadzona fizjoterapia. Jednak nie oznacza to, że obniżone napięcie mięśniowe zniknie. Napięcie mięśniowe, z którym się rodzimy nie zmienia się, jednak przez odpowiednio prowadzone ćwiczenia możemy zapobiegać powstawaniu wad postawy.
Zdarza się też, że rodzice dopiero w starszym wieku zauważają u swoich dzieci objawy hipotonii, dlatego warto wiedzieć na co powinno zwrócić się uwagę.
Jaki jest wpływ obniżonego napięcia mięśniowego na postawę dziecka w wieku przedszkolnym i szkolnym?
Dzieci z obniżonym napięciem najczęściej charakteryzują się zaokrąglonymi placami i dużym brzuchem, który jest mocno wypięty w przód. Często się garbią i pomimo licznie zwracanych przez rodziców uwag ciężko jest im utrzymać poprawną postawę. Przez to, że ich mięśnie posturalne są słabsze narażone są na powstawanie bocznych skrzywień kręgosłupa, a w następstwie również skolioz.
Nieprawidłowe ustawienie kręgosłupa mocno go obciąża i z czasem może powodować dolegliwości bólowe. Dodatkowo pojawiają się problemy z koślawym ustawieniem kolan oraz płasko-koślawym lub koślawym ustawieniem stóp.
Jakie są objawy obniżonego napięcia u starszych dzieci?
- Siadanie w kształt litery „W”
- Przeprosty kolan i łokci
- Zaburzenia równowagi
- Niezdarność, gorsza kontrola własnego ciała, częste potykanie się
- Szybka męczliwość, niechęć do aktywności fizycznego
- Problemy z motoryką małą (np. pisaniem)
- Problemy z koncentracją
- Wady wymowy
- Cichy głos
- Otwarte usta, ślinienie się
Jak przebiega leczenie obniżonego napięcia mięśniowego u starszych dzieci?
Praca nad poprawą napięcia mięśniowego u starszych dzieci, tak samo jak u niemowląt, jest pracą wieloaspektową. Rehabilitacja dziecięca często prowadzona jest przy współpracy lekarzy, lekarzy rehabilitacji, fizjoterapeutów, terapeutów integracji sensorycznej i logopedów.
Fizjoterapia polega na nauce autokorekcji, wzmocnieniu odpowiednich partii mięśniowej i ćwiczeniach na stabilizacje prawidłowej postawy ciała. W fizjoterapii podstawą jest regularność, dlatego bardzo ważna jest samodzielna praca pacjenta w domu pod kontrolą rodziców.
W Centrum Spine fizjoterapeuta po dokładnej ocenie postawy ciała dziecka dobiera terapię indywidualnie dostosowaną do jego potrzeb. W czasie wizyty fizjoterapeuta uczy dziecko jak przyjmować prawidłową postawę ciała oraz pokazuje i uczy ćwiczeń, które powinno wykonywać w domu.
Zapraszamy do Centrum Spine w Gdańsku, w którym pomożemy Twojemu dziecku w leczeniu obniżonego napięcia mięśniowego!
