Kręcz szyi jest przymusowym, asymetrycznym ustawieniem głowy w zgięciu bocznym i rotacją w przeciwną stronę. Przy kręczu szyi prawostronnym głowa jest zgięta w prawą stronę oraz zwrócona w stronę lewą. Przy kręczu lewostronnym sytuacja jest odwrotna.
Jakie są rodzaje kręczu szyi u dzieci?
- Kręcz szyi wrodzony pochodzenie kostnego – przyczyną są wrodzone strukturalne zmiany kostne kręgów szyjnych. Mogą dotyczyć jednego lub kilku kręgów szyjnych.
- Kręcz szyi wrodzony pochodzenia mięśniowego – przyczyną jest skrócenie mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego (MOS), spowodowane zwłóknieniem lub zbliznowaceniem tego mięśnia.
- Kręcz szyi nabyty – jest konsekwencją innej choroby pierwotnej. Do jego przyczyn zalicza się wady wzroku, wady słuchu, stany zapalne migdałków i węzłów chłonnych szyi, ropnie zagardłowe oraz choroby nowotworowe przebiegające w obrębie szyi.
Wszystkie rodzaje kręczu mogą powodować powstawanie wielu wtórnych zaburzeń strukturalnych i czynnościowych oraz wpływać na ogólną motorykę dziecka.
Konsekwencje nieleczonego kręczu szyi
- Zniekształcenie czaszki – długotrwałe asymetryczne ustawienie głowy powoduje powstawanie asymetrii w obrębie czaszki. Potylica po stronie kręczu uwypukla się natomiast po drugie stronie powstaje spłaszczenie.
- Asymetria twarzy – twarz po stronie kręczu ulega zmniejszeniu, kąty uszu i oczu obniżają się, a nos odchyla się w stronę chorą. W dalszych etapach mogą powstawać wady zgryzu.
- Ograniczenie ruchu szyi – przez ograniczenia mięśniowe i strukturalne dziecko może nie być w stanie obrócić głowy w jedną stronę.
- Asymetria ułożeniowa – kręcz szyi może powodować powstawanie asymetrycznego ułożenia całego ciała dziecka. Dziecko układa się w pozycji w kształcie litery „C”. Najczęściej skrócony jest tułów po stronie kręczu szyi, a wydłużony po drugiej stronie.
- Skrzywienia kręgosłupa – w odcinku szyjnym kręgosłupa powstaje skrzywienie skierowane łukiem w kierunku strony zdrowej, a w późniejszych etapach powstają skrzywienia kompensacyjne w odcinku piersiowym i lędźwiowym. Nieleczone skrzywienia kręgosłupa mogą wpływać na powstawanie skoliozy u dzieci w kolejnych etapach rozwoju.
- Opóźnienie rozwoju ruchowego – kręcz szyi może też powodować zmiany w globalnych strategiach funkcjonowania dziecka. Dzieci preferują jedną stronę ciała, obracają się przez jeden bok oraz asymetrycznie pełzają i raczkują.
Dlaczego ważne jest wczesne zdiagnozowanie kręczu szyi u dziecka?
Kręcz szyi może mieć poważne konsekwencje, dlatego widząc niepokojące objawy u swojego dziecka warto skontaktować się ze specjalistą. Wczesne wykrycie kręczu szyi i wdrożenie odpowiedniej terapii daje możliwość osiągnięcia lepszych efektów i szansę na pełną normalizacje napięcia. Diagnostyką i leczeniem kręczu szyi zajmuje się lekarz rehabilitacji dzieci, ortopeda dzieci i neurolog dzieci. Warto też udać się do fizjoterapeuty dziecięcego, który po ocenie zakresów ruchu i napięcia mięśniowego dziecka, będzie mógł zaproponować ćwiczenia i plan terapii indywidualnie dobrany do potrzeb dziecka.
Leczenie kręczu szyi u fizjoterapeuty
Najczęściej kręcz szyi jest leczony za pomocą zabiegów rehabilitacyjnych i fizjoterapeutycznych.
Fizjoterapia dzieci z kręczem szyi jest dostosowana do rodzaju kręczu i jego stopnia. W łagodnych przypadkach najczęściej wystarczające jest wprowadzenie prawidłowej pielęgnacji, ułożenia i zabaw sprzyjających symetrii. Gdy występują bardziej zaawansowane dolegliwości, konieczne jest rozpoczęcie fizjoterapii pod okiem specjalisty. Fizjoterapia polega na rozciąganiu przykurczonych mięśni, przywróceniu równowagi pomiędzy pracą mięśni po lewej i prawej stronie, wspomaganiu symetrycznej aktywności dziecka oraz edukacji rodziców. W fizjoterapii dzieci z kręczem szyi stosuje się:
- stretching (rozciąganie);
- masaże rozluźniające napięte tkanki;
- terapię NDT-Bobath;
- terapię Vojty;
- kinesiotaping;
- fizykoterapię;
- pozycje złożeniowe.
Ćwiczenia na kręcz szyi dla dzieci i niemowląt
Rozciąganie
1 Sposób
Gdy twoje dziecko leży na plecach spokojnym ruchem poprowadź jego głowę, tak by patrzyło w stronę przeciwną od strony, w którą ułożona jest głowa przy przykurczu. Przytrzymaj ją w tej pozycji przez około 30 sekund. Przy kręczu szyi prawostronnym rozciągaj mięsień poprzez zwracanie głowy w prawą stronę.
2 Sposób
Gdy twoje dziecko leży na plecach spokojnym ruchem zbliż jego głowę do barku w kierunku przeciwnym od przykurczu, drugą ręką ustabilizuj bark po stronie przykurczy, tak żeby się nie unosił. Przytrzymaj głowę dziecka w tej pozycji przez około 30 sekund. Przy kręczu prawostronnym rozciągaj mięsień poprzez zbliżanie głowy dziecka do lewego barku, a drugą ręką stabilizuj prawy bark. Przy kręczu lewostronnym wykonaj powyższe ćwiczenia w przeciwnych kierunkach.
UWAGA!
Rozciąganie nie powinno być wykonywane w sposób gwałtowny i nie powinno wiązać się z bólem. Ruch należy prowadzić powoli do momentu pierwszego oporu, w tym zakresie należy się zatrzymać i poczekać, aż tkanki rozluźnią się i umożliwią powiększenie zakresu ruchu. Jeżeli czujemy że dziecko stawia duży opór może to znaczyć, że ruch wykonywany jest zbyt intensywnie.
Zabawy sprzyjające symetrii
Krok 1: Ułóż swoje dziecko między swoimi swoim tak, żeby było zwrócone do ciebie twarzą. Miednica maluszka powinna być podwinięta. Należy zwrócić uwagę na symetryczne ułożenie dziecka, możesz je zachęcić do ustawienia głowy prosto pokazując mu kontrastowe zabawki lub zasłaniając pole widzenia po stronie, w którą ma zwróconą twarz.
Krok 2: W wyżej opisanej pozycji możesz też bawić się z dzieckiem łącząc jego rączki i nóżki w linii środkowej ciała.
Pozycje ułożeniowe
W przypadku tego ćwiczenia ważne jest zapewnienie dziecku doświadczenia z obciążania wszystkich stron ciała, dlatego należy pamiętać, żeby układać je nie tylko na plecach i brzuszku, ale również na bokach. Przy układaniu na boku dziecka z kręczem szyi, kładąc je na stronie przykurczu można pod jego głowę podłożyć złożony ręcznik lub pieluchę tetrową, tak żeby głowa była ułożona w przedłużeniu linii kręgosłupa. Kładąc je na drugiej stronie nie ma potrzeby podkładania czegoś pod głowę. W tej pozycji dzięki grawitacji przykurczona strona będzie się rozciągać. Całą pozycje na boku możemy zabezpieczyć przy pomocy koca.
Zmiana kierunku ułożenia dziecka w łóżeczku
Warto zwracać uwagę na otoczenie dziecka. Niemowlęta często mocno reagują na światło lub kontrast. Jeżeli łóżeczko dziecka jest ustawione przy oknie lub przy ścianie z kontrastową tapetą może ono częściej zwracać głowę w tamtym kierunku, dlatego warto układać dziecko w łóżeczku z głową ułożoną raz po jednej, a raz po drugiej stronie. Dzieci z kręczem szyi można zachęcać do patrzenia w stronę przeciwną od przykurczu poprzez układanie po tej stronie zabawek.
Ten artykuł ma charakter informacyjny i nie zastąpi wizyty u specjalisty. Jeżeli niepokoi Cię coś w rozwoju Twojego dziecka lub podejrzewasz, że może mieć kręcz szyi, warto umówić się do fizjoterapeuty, który oceni rozwój twojego dziecka i zastosuje terapię dobraną indywidualnie do jego potrzeb.
Zapraszamy do Centrum Spine w Gdańsku, w którym pomożemy Twojemu dziecku w leczeniu kręczu szyi!
